Vasiyetname türleri düzenleme olarak farklılık gösterir. Vasiyetnameler miras hukuku içerisinde Medeni Kanun ile düzenlenmiştir. Bu vasiyetnameler, bir kişinin vefatından sonra kendisinde bulunan mal varlığının dilediği kişilere dağıtılması konusundaki isteklerini sözlü ya da yazılı halde belirttiği irade beyanlarıdır. Vasiyetname çeşitleri 3’e ayrılır. Bunlar:
- Resmi Vasiyetname
- El Yazılı Vasiyetname
- Sözlü Vasiyetname
Üstte belirtilmiş olan vasiyetname türlerinden herhangi biri tercih edilerek vasiyetname hazırlanabilir.
Resmi Vasiyetname Nedir?
Vasiyetname ve türleri içerisinde bulunan resmi vasiyetnamenin bir memur önünde yapılması gerekir. Vasiyetnameler genel olarak bir noter huzurunda yapılır. Resmi vasiyetname düzenleme talebinde bulunan kişiden akıl sağlığının yerinde olduğuna dair belge, noter tarafından istenir.
Bu vasiyetname çeşidi; Türk Medeni Kanunu’nun 532. maddesinde düzenlenmiştir. Bununla birlikte noter huzurunda resmi vasiyetname düzenlenecek ise şahitlerin de olması gerekir. İki şahit bulundurulması yeterlidir. Bulunacak şahitlerin fiil ehliyetlerinin bulunması gerekir. Eğer şahidin fiil ehliyeti bulunmuyorsa ya da miras bırakanın yakınlarından biri ise vasiyetnamenin düzenlenmesinde yer alamaz. Bu durumdaki kişiler şahit olamamakla birlikte herhangi bir kurumda resmi memur olarak da görev alamazlar. Belirtilen kişiler şahit olduklarında ya da bu kişiler tarafından resmi vasiyetname düzenlendiğinde; vasiyetnamenin iptali talep edilebilir.
El Yazılı Vasiyetname Nasıl Düzenlenir?
Miras bırakacak olan birey; vasiyetnamesini el yazısı ile düzenlemek istiyorsa bütün vasiyetnameyi kendi el yazısı ile yazmak zorundadır. Kişinin kendi el yazısından oluşmadığı takdirde el yazılı vasiyetnameden bahsetmek yanlış olacaktır. Bununla birlikte bilgisayar ya da daktilo ile yazılan vasiyetnameler de el yazılı vasiyetname olarak kabul edilmezler.
Vasiyetnameyi el yazısı ile yazmanın yanında belgenin üzerine yazıldığı günün tarihi de eklenmelidir. Ayrıca düzenleyen kişi tarafından imza atılması da gerekmektedir. Aynı şekilde atacağı imza da kendi el yazısı ile olmalıdır. Miras bırakanın kaşesinin kullanılması ya da parmak izinin basılması bu durumda geçerli olmamaktadır. El yazısı ile yazılan vasiyetnamelerde hangi dilin kullanıldığı önemli değildir. Kişi dilediği yazı türünü ve dilini kullanabilmektedir. Bu vasiyetlerdeki en önemli kural ise yazının okunaklı olması şartıdır. Belirtilen şekilde yapıldığı takdirde vasiyetname ve türleri arasında bulunan el yazılı vasiyetname başarıyla düzenlenmiş olur.
Sözlü Vasiyetname Ne demektir?
Sözlü vasiyetname; vasiyetname ve türleri arasında bulunan farklı bir vasiyetnamedir. Bu vasiyetname çeşidi sadece olağanüstü durumlarda hazırlanabilir. Sözlü bir şekilde yapılmasının yanı sıra diğer vasiyetnamelerin düzenlenmesinin mümkün olmadığı durumlarda da düzenlenebilir. Bu durumlara örnek olarak savaş hali olması, kişinin ölüm tehlikesi içinde bulunması ya da ulaşımın hiçbir şekilde sağlanamaması gösterilebilir. Belirtilen olağanüstü haller Türk Medeni Kanunu’nun 539. maddesinde de yer almaktadır.
Sözlü vasiyetname için de iyi tanık bulundurulmasına gerek duyulur. Kişi; ölümünden sonra yapılmasını istediği durumları iki şahide açıklar ve bu isteklerinin vasiyetname şeklinde düzenlenmesini talep eder. Sözlü vasiyetnamede bulunacak olan şahitlerin fiil ehliyeti bulunmalıdır. Ayrıca bu kişilerin kamu hizmetlerinden de yasaklı olmaması gerekir. Miras bırakacak olan kişi için bulunacak şahitler; alt ya da üst soydan olmamalıdır. Eğer bulunan şahit okuma yazma bilmiyorsa bu durum; sözlü vasiyetname için engel oluşturmaz.
Şahitler sözlü vasiyetname oluşturulması adına iki şekilde hareket ederler. İlk olarak kişinin sözlü vasiyetnameyi yazıya dökmesi gerekir. Bu şekilde oluşturduktan sonra ellerinde bulunan belge ile Sulh Hakimliğine ya da Asliye Hukuk Hakimliğine giderek başvuruda bulunmaları gerekir. Şahitler bu vasiyetnameyi yazıya dökerken tarih ve imza eklemeyi de unutmamalıdır. İkinci seçenek olarak yazıya dökmeye ihtiyaç duymadan miras bırakan kişinin vasiyetnamesinin tutanak haline getirilmesini talep edebilir.
Vasiyetnamenin Düzenleme İşlemini Kimler Yapar?
Ayırt etme gücüne sahip olmayanlar; vasiyetname ve türleri arasında yer alan vasiyetnamelerden hiçbirini düzenleyemezler. Ayırt etme gücüne sahip olmak; Türk Medeni Kanunu’nun 13. maddesinde yer alır. Bu maddeye göre ayırt etme gücü; herhangi bir şahsın fiillerinin ve istemlerinin sonuçlarına göre hareket edebilme yeteneğidir. Ayırt etme gücü bulunmayan kişiler; tam ehliyetsiz olarak kabul edilirler.
Vasiyetname düzenleyecek kişi öncelikle ayırt etme gücüne sahip olmalıdır. Herhangi bir bireyin vasiyet düzenlemesi için 15 yaşını doldurmuş olması gerekir. Tüm bu gerekenler sağlandığında vasiyetname düzenlenebilir.
Vasiyetname Düzenlenebilmesi İçin Aranan Koşullar
Vasiyetname düzenlemek; kişinin haklarından biridir. O nedenle vasiyetnameyi kişinin kendisi hazırlayabilir. Vasiyetname ve türleri arasında yer alan vasiyetnameleri; kişinin yasal temsilcisi ya da vekili hazırlayamamaktadır.
Miras bırakan kişinin vasiyeti hile ya da korkutma ile düzenlenemez ya da değiştirilemez. Vasiyet düzenlendiği zaman; kişi hür iradeye sahip olmalıdır. Vasiyetnamenin içeriğinde kendisinden sonra yapılmasını istediği durumlar yer almalıdır. Hazırlanan vasiyetnameler; kanunlara ve genel ahlaka uygun olmalıdır. Ayrıca her vasiyetnamenin kanuni bir şekilde düzenlenmesi gerekmektedir.
Vasiyetnamenin İptal Olabileceği Durumlar
Vasiyetname ve türleri arasında yer alan vasiyetnamelerin iptal edilmesi çeşitli durumlardan kaynaklanabilir. Bunlardan ilki; vasiyetnamenin ayırt etme gücüne sahip olmayan bir kişi tarafından düzenlenmesidir. Kişinin ayırt etme gücü bulunmuyorsa ve bu vasiyetname o kişi tarafından hazırlandıysa oluşturulan vasiyetnamenin iptali istenebilir. Ayrıca vasiyetnamenin düzenlendiği sırada kişinin akıl sağlığı yerinde değilse; bu durumda da vasiyetname iptali gerekebilir.
Eğer korkutularak ve baskı ile vasiyetname oluşturulmuşsa mirasçılar vasiyetnamenin iptalini talep edebilir. Diğer bir durum ise hukuka ve ahlaka aykırı düzenlenmemesi gerektiğidir. Vasiyetname böyle bir şekilde düzenlendiyse vasiyetnamenin iptali sağlanabilir. Kişi hazırlamış olduğu vasiyetnameyi yok ederek geçersiz duruma getirebilir. Ayrıca kişi vasiyetnamede yer alan durumlara aykırı bir şekilde davranıyorsa; bu durumda da vasiyetname geçersiz olabilir.
Hazırlanmış olan vasiyetnamenin iptal olması adına açılan davaya “vasiyetnamenin iptali davası” adı verilir. Vasiyetname iptali davası açılması gerektiğinde zaman aşımı sürelerine de dikkat etmek gerekir.
HUKUKİ YARDIM ALMAK VE AVUKAT İBRAHİM HALİL AYDIN İLE GÖRÜŞMEK İÇİN RANDEVU ALABİLİRSİNİZ.
İletişim: 0542 761 8406
E-mail: av.ibrahimhalilaydin@gmail.com
Atatürk Bulvarı Urfa İşhanı Kat:2 No: 217 Haliliye/ Şanlıurfa
