Türk medeni hukukunda boşanma, evlilik birliğinin sona ermesi demektir. Boşanma, her iki taraf için de psikolojik açıdan zordur. Türk Medeni Kanunu’nda yer alan boşanma sebeplerinden yalnızca birinin bulunması durumunda bile mahkeme boşanma kararı verebilir. Türk Medeni Kanunu’nun 4721 sayılı maddesine göre çiftler davayı son altı ay içerisinde ikamet ettikleri bölgenin Aile Mahkemesi’ne başvurarak açmalıdır.
Medeni kanunda boşanma anlaşmalı olarak gerçekleşebileceği gibi çekişmeli de olabilir. Anlaşmalı boşanmalarda taraflar tüm konularda uzlaşarak kısa sürede boşanırlar. Çekişmeli boşanmalarda ise boşanma isteği tek tarafldır ya da eşlerden birinin istekleri karşı tarafça uygun görülmemektedir. Bu çekişmeli süreçte davanın sonlanması uzun zaman alabilmektedir.
Boşanma Gerekçeleri
Evlilik birliği, iki kişinin hayatı paylaşmasını gerektirir. İki kişinin farklı karakterlere sahip olması evlilikte sorunlar yaratabilmektedir. Eğer evlilik Türk Medeni Kanununda boşanma maddeleri olarak görülen olayları barındırıyorsa taraflar mahkemeye başvurabilirler. Boşanmanın gerçekleşmesi için hakimin, boşanmanın topluma ve taraflara daha yararlı olacağına kanaat getirmesi gerekir.
Türk medeni hukukunda boşanma sebepleri 22 Kasım 2011 tarihli 4721 tarihli Türk Medeni Kanunu ile yeniden düzenlenmiştir. Eşlerin kanunda yer alan sebeplerin dışında boşanması hukuken mümkün değildir. Hukuka göre boşanma sebepleri şunlardır: zina, hayata kast, terk, akıl hastalığı, evlilik birliğinin sarsılması, suç işleme ve haysiyetsiz hayata yönelme.
Anlaşmalı Boşanma
Türk Medeni Kanunu eşlere anlaşma yaparak boşanma imkanı tanımıştır. Türk medeni hukukunda boşanma anlaşmalı olarak yapıldığında daha kısa sürede sonuç alınmaktadır. Ayrıca taraflar bu yıpratıcı süreçten olabildiğince kolay çıkmış olurlar.
Eşlerin anlaşmalı boşanabilmeleri bazı şartlara bağlanmıştır. Anlaşmalı boşanma için evliliğin en az bir sene sürmüş olması gerekmektedir. Ayrıca taraflar arasındaki yapılmış olan anlaşmaların hakim tarafından kabul görmesi gerekir. Anlaşmalı boşanmada eşler tüm konularda uzlaşarak beraberliklerini sonlandırırlar.
Çekişmeli Boşanma Davası
Türk medeni kanununda boşanma anlaşmalı olabileceği gibi çekişmeli de olabilmektedir. Tazminat, velayet ve nafaka gibi konular her iki tarafın da uzlaşması ile sonuca bağlanmıyorsa boşanma süreci çekişmeli olarak ilerler. Medeni kanunda boşanma yukarıda bahsedilen konuların karara bağlanmasını gerektirir.
Çekişmeli boşanma davalarında genel ve özel sebepler vardır. Evlilik birliğinin sarsılması ve eşlerin ortak bir hayata devam edemiyor olmaları genel sebeplerdendir. Özel boşanma sebepleri ise: zina, hayata kast, terk, akıl hastalığı ve suç işlemedir. Eğer davacının kusuru daha ağır ise davalının itiraz hakkı vardır. Çekişmeli boşanmalarda genel boşanma sebebi söz konusuysa taraflardan biri diğerinin kusurunu kanıtlamalıdır.
Boşanmanın Sonuçları
Türk medeni hukukunda boşanma hukuki olarak tamamlandığında bir takım sonuçlar doğurur. Sonuçlar, boşanma kararı içinde yer alan ve almayan olarak 2’ye ayrılır. Boşanma ile beraber velayet hakkı eşlerden birine verilir. Velayet hakkı bulunmayan eşin çocuklarla görüşme şartları hukuken belirlenir. Yoksulluk nafakası, maddi ve manevi tazminat da boşanma sonrası karara bağlanması gereken konulardır. Bunlar boşanma kararına dahil olan sonuçlardır.
Yukarda bahsedildiği gibi boşanma kararında yer almayan ve boşanmanın sonuçlanmasıyla beraber kendiliğinden doğan sonuçlar da mevcuttur. Miras menfaatleri boşanma ile beraber son bulur. Eşler arasındaki mecvut icra yasağının kalkması, boşanan eşlere yeniden evlenme imkanı doğması da boşanmanın sonuçlarıdır.
Çekişmeli Boşanmada Mal Paylaşımı
Türk medeni kanununda boşanma beraberinde mal paylaşımı sorununu getirir. Mal paylaşımı anlaşmalı boşanmalarda eşlerin uzlaşması ile gerçekleşir. Çekişmeli boşanmalarda ise mal paylaşımı taraflar arasında belirlenmiş mal rejimi usulünce yapılır. Mal rejimi, evlilik esnasında kazanılan mal varlığını, eşlerin idare etme ve yararlanma haklarını gösteren hukuki belgedir. Mal rejimi halk arasında evlilik sözleşmesi olarak da bilinmektedir.
Çekişmeli boşanmada taraflar maddi sonuçlardan olumsuz etkilenmek istemedikleri için mal kaçırma yoluna gidebilirler. Medeni kanunda boşanma sürecinde mal kaçırma sıklıkla görülür. Bu durum, mal varlığının paylaşımı konusunda haksızlığa yol açar. Eşin daha az pay alması için taşınır ve taşınmaz malları elden çıkarmak mal kaçırma olarak adlandırılır.
Boşanmanın Çocuklar Açısından Hukuki Sonuçları
Türk medeni kanununda boşanma davası sonucunda çocukların velayeti taraflardan birine verilir. Velayet, hukuken belirli şartlara bağlanmamış tamamen hakimin takdirine bırakılmıştır. Velayet kararını veren hakim çocuğa ve anne babaya ilişkin ölçütlerden faydalanır.
Çocuğa ilişkin ölçütler: yaş, cinsiyet, alışılan çevre ve boşanma sonrası aile ortamında yaşayabilme imkanıdır. Hakim birden çok çocuk olması durumunda kardeşlerin birbirinden ayrılmamasını da dikkate alır. Bir diğer ölçüt ise anne babaya ilişkin ölçütlerdir. Çocukla ilgilenip ilgilenilmediği, anne-babanın çoçuğa olan tutumları ve çocuğun yetişeceği çevre oldukça önemlidir. Türk Medeni Kanunu boşanma maddeleri gereğince hakim karar verirken anne ve babayı da dinlemelidir.
Boşanmada Zaman Aşımı
Türk medeni kanununda boşanma sebebizina, hayata kast ve onur kırıcı davranış ise zamanaşımı süresi bulunmaktadır. Eşin durumu öğrenmesinin üzerinden altı ay ve zina eyleminin üzerinden beş yıl geçmesi boşanmayı zaman aşımına uğratır. Türk medeni kanununda boşanma sebepleri olan suç işleme ya da haysiyetsiz hayat sürme söz konusuysa, diğer eş her zaman dava açabilir. Eğer boşanma nedenlerinden herhangi biriyle açılan davanın reddine karar verilmişse, karardan 3 yıl geçmesine halinde boşanma gerçekleşir. Bu boşanma tarafların tekrar aile birliğini sağlayamamış olması şartı gerçekleşirse olur.
HUKUKİ YARDIM ALMAK VE AVUKAT İBRAHİM HALİL AYDIN İLE GÖRÜŞMEK İÇİN RANDEVU ALABİLİRSİNİZ.
İletişim: 0542 761 8406
E-mail: av.ibrahimhalilaydin@gmail.com
Atatürk Bulvarı Urfa İşhanı Kat:2 No: 217 Haliliye/ Şanlıurfa
