Mirastan feragat sözleşmesi, ileride mirastan yararlanacak kişi ile miras bırakan kişi arasındaki miras hakkının tamamını ya da belirli bir bölümünü sonlandıran bir sözleşmedir.
Mirastan yararlanmamak için hukuk kurallarına uygun olarak sözleşme yapılması gerekmektedir. Mirastan tam anlamı ile feragat edilmesi durumunda kişi, miras hakkından tamamen vazgeçmektedir. Mirastan kısmi feragat edilmesi durumunda ise feragat işlemini başlatan kişi yine de mirasçılık unvanını korumaktadır. Muris ile her zümreden olan mirasçı tarafından mirastan feragat sözleşmesi yapılabilmektedir. Bu durum, feragat sözleşmesini yürürlüğe sürecek mirasçının hangi zümrede bulunduğu, ortaya çıkmayan mal varlıklarında payının var olup olmadığı, kanunen mirasçı ya da atanmış mirasçı olup olmamasında herhangi bir fark bulunmamasına neden olmaktadır. Mirastan feragat edebilmek için ivazlı ve ivazsız olmak üzere iki farklı kategoride sözleşme bulunmaktadır.
İvazlı Olarak Mirastan Feragat Sözleşmesi
Miras bırakan kişinin mirasçıya, karşılık ivaz vermesi durumunda, mirasçının miras hakkı ortadan kalkar. Mirastan feragat sözleşmesi, Medeni Kanun’da bulunan 565. maddede yer alır. Bu maddede, ivazlı feragat sözleşmesi yer almaktadır. Medeni Kanun’da kararlaştırılan maddede, verilecek ivazın miktarının nasıl olması gerektiği önemli değildir. Mirasçının edindiği ivaz sayesinde ileri zamanlarda pay edilmesi beklenen miras hakkının az ya da çok olması gerektiği belirlenmektedir. İvazlı sözleşmede miras sahibi borçlanmaktadır. Bu borç, para veya taşınmaz bir mülk olabilmektedir.
İvazsız Olarak Mirastan Feragat Sözleşmesi
Mirasçının hiçbir karşılık almadan hakkından vazgeçmesine ivazsız mirastan feragat sözleşmesi denir. İvazlı ve ivazsız feragat sözleşmesi farkı altsoyların hakkında çeşitlilik göstermektedir. İvazlı feragat sözleşmesi, Türk Medeni Kanun’da bulunan 528. maddenin 3. fıkrasında belirtilmiştir. Medeni Kanun’da belirtilen ivazlı feragat sözleşmesinde herhangi bir kanun çıkarılmadıkça mirastan feragat eden kişinin altsoyu da miras hakkından yararlanamaz. Doktrince kabul edilen feragatin kısmi düzenlemesi olmadığında mirasın belirli bir kısmında hak sahibi olmaktan vazgeçilmekte ve kalan bölüm için ise miras hakkı sürmektedir.
Mirastan Feragat Sözleşmesi Nasıl Düzenlenir?
Mirastan feragat sözleşmesi, iki tanığın var olması sonucu resmi memur vasıtasıyla vasiyetname belgesi gibi düzenlenmektedir. Noter, sulh hâkimi ya da yasaların yetki verildiği her kişi resmi memur görevinde olabilmektedir. Bu kişiler gerekli düzenlemeleri yapmakla yükümlüdürler. Uygulama süreci olarak mirastan feragat süreci, bütün mal varlığından vazgeçme olarak tanımlanmaktadır. Doktrinde ise mirasın belirli bir bölümünün feragatinin de olabildiği yönünde çeşitli görüşler bulunmaktadır. Feragat sözleşmesinin belirli bir kişinin lehine yapılması ve bu bireyin mirastan hak talep etmemesi halinde feragat davası düşer.
Mirastan Feragat Sözleşmesi ve Miras Reddi Arasındaki Farklar
Mirastan feragat sözleşmesi, miras bırakan kişinin sağlığında yapılırken mirasın reddi ise miras sahibinin ölümünden sonra gerçekleşir. Miras red edildiğinde altsoylar bu durumdan etkilenmeyecektir ve uygun fırsatların sağlanması durumunda mirasçılık hakkını kullanabileceklerdir. Diğer bir yandan, ivazlı feragat sözleşmesi yapıldığı zaman bu durum altsoyların da etkilenmesine neden olacaktır. Bu sözleşmede ancak tarafların düzenlemeleri dahilinde altsoylar mirastan yararlanabileceklerdir. Mirastan feragat etme işlemi, sözleşmeli olmasından dolayı iki taraflı olan süren hukuki bir süreçtir. Sözleşmeler mirasçı ile miras bırakan kişi arasında yapılmaktadır. Mirasçı, mirasın reddi süreci içerisinde ise tek taraflı işlemler yapabilmektedir. Mirasın reddi, miras bırakan kişinin ölümü sonrasında kanunen belirlenen sürede yapılabilmektedir. Mirastan feragat etmek için yapılan sözleşme ise miras bırakanın hayatta olduğu süre içerisinde her zaman yapılabilmektedir.
Mirastan Feragat Eden Kişinin Feragat Sözleşmesinden Cayma Hakkı
Mirastan feragat sözleşmesi kapsamında edim hakkı bulunan taraf, edimlerin hukuki olarak doğru bir süreç içerisinde gerçekleşmemesi durumunda borçlar hukuku kapsamında sözleşmeden vazgeçebilmektedir. Bu kural, ivazlı feragat sözleşmesini de kapsamaktadır. Sözleşmeden cayma hakkı sürecinin başlatılması Medeni Kanun’da bulunan 547. madde sayesindeki bir kanun ile gerçekleştirilir. Mirastan feragat eden kişi, saklı payı bulunan mirasçıların tenkis isteği ile karşı karşıya kalabilir. Bu durumda saklı payı bulunan kişi, ivazı vermek yerine sözleşmeden geri dönme ve tekrar miras hakkına sahip olacaktır.
Miras Bırakan Kişinin Feragat Sözleşmesinden Cayma Hakkı
Miras bırakan kişiye sözleşmeden cayma hakkı sağlanabilmektedir. Miras sözleşmesi ile kendisine mal varlığı bırakılan birey, yapılan sözleşmeden sonra miras bırakan kişiye karşı mirastan yararlanamamaya yönelik herhangi bir harekette bulunursa miras bırakan kişi bu sözleşmeden dönme hakkına sahiptir. Bu cayma hakkı tek taraflı olarak ortadan kaldırma konusunda hukukta yer alan biçimi ile yapılmaktadır. Iskat, mirasta hak sahibi olan kişinin miras bırakan kişiye yönelik herhangi bir suç işlemesi durumunda mirasçılıktan çıkarma nedenine denir. Iskat kapsamına giren herhangi bir nedenin var olması durumunda, miras bırakan kişinin mirastan feragat sözleşmesi sürecinden cayma hakkının olup olmadığı doktrinde tartışılmalıdır.
Mirastan Feragat Sözleşmesinin İptali Davası
Mirastan feragat sözleşmesi, miras bırakan kişinin kurallara uymaması, ehliyetsizliği ve ahlak dışı davranışları sebebi ile iptal edilebilmektedir. Sözleşme özgürlüğüne getirilen gabinin de sadece ivazlı feragat sözleşmesinde kullanılabileceği belirtilmektedir. Feragat sözleşmesinin iptali davasını mirasçı ya da vesayet alacaklısı açabilmektedir. Bu dava, feragat eden kişinin yararına olarak açabilmektedir. Miras bırakan kişinin ölümünden sonra ilgili kişiler, iptalin nedenini öğrendikten itibaren belirlenen süre içerisinde dava açma haklarını kullanabilirler. Bu süre bir yıl olarak ifade edilmektedir. Genel iptal nedenlerinden farklı olarak miras bırakan kişinin irade sakatlığı nedeniyle iptal sağlanamamışsa bu durum kalıcı olur. Miras bırakan kişinin vefatından sonra mirasçılar, bu nedenle mahkemeye başvuramaz. Mirasın sözleşmesi iptal davası, miras bırakan kişinin ikamet ettiği son adreste açılmaktadır. Gerçek olmayan herhangi bir durumun sözleşmede var olması durumunda mirastan feragat sözleşmesinin herhangi bir hükmü kalmaz.
HUKUKİ YARDIM ALMAK VE AVUKAT İBRAHİM HALİL AYDIN İLE GÖRÜŞMEK İÇİN RANDEVU ALABİLİRSİNİZ.
İletişim: 0542 761 8406
E-mail: av.ibrahimhalilaydin@gmail.com
Atatürk Bulvarı Urfa İşhanı Kat:2 No: 217 Haliliye/ Şanlıurfa
