Mirasçılıktan çıkarma işlemleri Türk Medeni Kanunu içerisinde yer alan 510 ve 513 maddeleri arasında bir düzenleme ile yapılmıştır. Bu maddeler içerisinde miras bırakan kişinin ölümüne bağlı bir tasarruf ile saklı bir paylı mirasçısını mirasçılık hakları içerisinden çıkarabilir. Bu hususlar;
- Mirasçı, miras bırakan kişi ya da yakınlarına karşı ağır suç işlemişse,
- Mirasçı, miras bırakan veya aile üyelerinden bir tanesine karşı aile hukukuna ait yükümlülükleri yerine getirmemiş durumdaysa çıkarma işlemlerinin yapılması söz konusu olabilir.
Medeni Kanun içerisinde yer alan cezalandırıcı mirasçılıktan çıkarma ya da koruyucu mirasçılıktan çıkarma gibi iki farklı yöntem vardır.
Ölen kişi, saklı olarak yer alan pay mirasçısını ölen kişi ya da ailesine karşı davranışlarından ötürü cezalandırmak adına çıkarma işlemi yapabilir. Koruyucu çıkarma işlemleri için de saklı pay altında yer alan altsoy hakkında uygulanması yapılır. Bunun için de çıkarılmak istenen kişinin altsoy hakkında borç ödemeden ona karşı aciz belgesi düzenlemesi yapılması gerekir. Bu belge kişinin ölümü anında mevcut olması gerekir. Koruyucu olarak mirasçıyı men etme konusunda borç ödemeden aciz belgesi yer alan kişinin saklı pay kısmının yarısı hakkında olması yeterli olacaktır. Bu pay ise mirasçılık çıkarılanın hayatta ya da daha doğacak çocuklarına verilmesi şarttır.
Cezalandırma yöntemi ile mirasçılıktan men edilmesinde kişinin ağır suç işlemesi yakınlara olmak zorunda değildir. Herhangi birine karşı yapmış olması yeterli olacaktır. Uzaktan da olsa tanıdıklarına yapmış olması yeterli olan bir durumdur. Bu noktada mirasçının ölen kişi ya da yakınlarına karşı işlediği ağır bir suçun affedilmiş olması ya da zaman aşımına uğramış olması gerekecekti.r Ya da eksik bir teşebbüsün yer alması lazımdır. Böyle durumlarda ilişkin ceza hukuku kuralları hukuk mahkemesi içerisinde geçerli olmayacaktır.
Mirasçı eğer ölen kişinin ailesine karşı gerekli hükümlülükleri düzgün bir şekilde yerine getirmediyse yine cezalandırma yöntemi kullanılabilir. Fakat bazı noktalarda Yargıtay önünde bu durum yeterli bir neden sayılamamaktadır. Örneğin mirasçı olan kişinin kendisinden yaşça büyük bir kişiyle evlenmiş olması gibi nedenlerin yeterli bir sebep olmadığı dikkat edilmektedir. Fakat mirasçının kendini aşacak kadar borçlanması ve bu borçtan dolayı da ölen kişiyi öldürmekle tehdit ederek, evini kurşunlamaları durumunda haklı bir sebep olarak kabul edilmektedir. Bunun gibi ölen kişiye karşı aşırı derecede ilgisiz kalma, kapısını açmaması ya da telefonlarına yanıt vermemesi gibi durumlar aile hukuku içerisinde doğan yükümlülüklerin önemli ölçüde yerine getirilmemesi ile bir sayılmaktadır.
Mirasçılıktan Çıkarma Nasıl Yapılır?
Mirasçılıktan çıkarma işlemi ölüme bağlı olarak gerçekleşen bir işlemdir. Bu işlemlerin vasiyetname ile yerine getirilebilecek olduğu gibi miras sözleşmesi içerisinde yer alan mirasçılıktan çıkarma hakkı kullanılarak da yapılabilir. Mirasçıya ait olan saklı payın tamamında yapılabileceği gibi bir bölümü için de yapmak mümkün olacaktır.
Mirasçının Affedilmesi Mümkün Müdür?
Öldükten sonra miras bırakan kişinin mirasçılıktan çıkarmaya ilişin işlemlerini bir ölüme bağlı olarak yapması durumunda, yine başka bir ölüm sırasında buna bağlı olarak düşüncesinden vazgeçmesi gerekecektir. Miras bırakan kişinin bunun dışında yer alan affa bir yönelik istekleri hukuksal olara sonuç doğurması mümkün olmayacaktır.
Mirasçılıktan Çıkarılmanın Sonuçları
Mirasçılıktan çıkarma işlemleri yapılan kişi her ne olursa olsun o mirastan pay alması söz konusu olmaz. Çıkarılmanın gerekçesi mirasçılık belgesi istemeye engel olan bir durum olmayacaktır. Men edilmesinin hukuki olarak yer alan sonuçları terekenin bölüştürülmesi sırasında dikkate alınan bir durumdur. Mirastan men edilme sırasında yer alan saklı payın tamamına ait ise pay alması söz konusu olmaz. Miras için her ne kadar hukuki yollara başvuru yapılma bile mirasçılık sıfatının kayıp edilmesi ardından tenkis davası açılması söz konusu olmaz.
Miras bırakan kişi mirasçılıktan men edeceği kişinin payı hakkında söz etmemiş olabilir. Bu durum karşısında mirasçı miras bırakan kişiden önce ölmüş gibi kabul edilerek işlem yapılır. Böyle bir sonuç karşısında ise ne kadar miras payı olması gerekir ise men edilen kişiye değil de bunların alt soylarına verilir. Yani yaşamakta olan çocuklarına ya da doğacak olan çocuklarına teslim edilir. Altsoyu istediği an kendi haklarını talep etme hakkına sahiptir. Bunun için ölen kişi tarafından yapılan tasarruf içerisinde saklı paya tecavüz varsa tenkis davası açılarak işlemler yapılabilir. Alt soya ait olan kimse yoksa bu durum karşısında miras bırakan kişinin diğer mirasçıları arasında pay edilmesi sağlanır.
Mirasçılıktan Çıkarmaya Karşı Yapılan İtiraz
Mirastan men edilen kişinin saklı bir paya sahip olan kişi mirastan men edilmeye karşı bir itiraz edebilir. Eğer itiraz ederse ölüme bağlı olan bir tasarruf ile belirtilen sebebin varlılarını kanıtlama yükü çıkarmadan yararlanarak mirasçı ya da vasiyet için yer alan alacaklıya ait olur. Ölümle ilgili olan tasarruf miras bırakan kişinin tasarruf ehliyetinin yer almadığı, yanılma, korkutulma, aldatılma ya da zorlanma sonucunda meydana gelmişse, tasarruf içerisinde yer alan bağlandığı koşullar ya da yüklenmeler gibi durumlar hukuk veya ahlak durumlarında aykırı olursa yasalara öngörülen şekilde yer almamışsa mirasçılıktan çıkarma iptali istenmesi olacaktır.
Açılması sağlanmış dava sonucunda yer alan ölümlere bağlı tasarrufların çıkarılmasına uygun olan kısımlar iptal edilirse eğer mirastan men edilen kişi tam miras payı kısmına kavuşabilecektir. Mahkemeye sunulan sebebin çıkarmayı gerektirir bir ağırlık içerisinde kabul edilmesi halinse ise ölümlere bağlı olarak yer alan tasarrufların saklı payın üzerinde kalan miktar açısından da geçerli sayılması söz konusu olacaktır. Bu durum karşısında mirasçı olara yer alan kişi sadece tenkis davası açarak saklı payını isteme durumuna sahip olacaktır. Mirasçılık durumlarından çıkarmaya itiraz etme davası için ise şu an günümüzde asliye hukuk mahkemesi görevli olarak yer almaktadır. Bunların dikkat edilerek gerekli işlemlerin yapılması istenilen sonuçlara daha rahat bir şekilde erişim için uygun olacak bir durumdur. Mirastan çıkarmak için karşı yapılan itiraz adımları bu şekilde sonuçlanabilir.