Miras hukukunda saklı pay kavramı, mirasçıya bağlı ve yakın olan belirli kişilerin mirasçının mülkiyet hakkına sahip olması gerektiği fikrine dayanmaktadır. Mirasçılar, belirli mirasçıları desteklemek için kendi mülklerini (miras hakları ve borçlarının toplamı) özgürce koruma hakkına sahiptir ve bu mülklerin belirli kısımlarına kanunun koyucu tarafından belirlenen kişilerin erişimi engellenir.
Varis, mülkün bu bölümünü kullanamaz. Kanuna göre, mirasçıların kullanamayacağı mirasçı gereksinimlerine “saklı pay” denir. Ayrılan payların mülkten silinmesi durumunda kalan kısmı tasarruf oranıdır. Kalan kısımdan ayrılanlar kendi istekleri doğrultusunda (vasiyet, satış, bağış vb.) bulunabilir. Bölünmüş hisseler, yalnızca mirasçıların mülkiyeti esas alınarak hesaplanan hisselerdir. Burada hangi mülkün hangi mirasçıya ait olduğu belli değildir.
Saklı Pay Mirasçıları Kimlerdir?
Saklı pay sahibi olan mirasçılar Medeni Kanunda açıkça listelenmiştir. Buna göre; mirasçının torunları (çocuklar, torunlar vb.) hayatta kalan eş, murisin babası ve annesi olarak belirlenmiştir. Saklı payı elinde tutan mirasçıların: Ancak miras haklarından ihraç veya yoksun bırakma nedenlerinden biri varsa, hisseleri elinde bulunduran mirasçıların miras hakları ortadan kalkar.
Mirasçının torunları, karısı ve ebeveynleri dışındaki akrabaları yasal mirasçı olsalar dahi miras hukukunda saklı pay hakları yoktur. Miras bırakan; saklı paya sahip olan mirasçılar dışındaki mirasçılara kalacak olan miras payını satabilir, bağışlayabilir ya da bir başkasına bırakabilir. Saklı pay hakkına sahip olmayan mirasçıların bu konuda yapabileceği hiçbir şey yoktur.
Saklı Pay Davası
Saklı pay davası diğer adı tenkis davası olan ve saklı payı ihlal edilen mirasçıların haklarını koruyabilmesi için başvurmaları gereken hukuki bir yoldur. Miras bırakanın saklı paylı mirasçıların haklarını ihlal eden tasarruflarının iptal edilmesi ve bu nedenle mirasa yeniden dâhil edilen mal varlığının saklı paylı mirasçılara iadesi sebebi ile açılan davalara saklı pay davası denmektedir.
Ayrılan paylar, miras sözleşmesi veya vasiyetname bağışı için kullanılabileceği gibi mirasçının sağlığında yaptığı bağışlar içinde açılabilir. Miras hukukunda saklı pay düzenlemelerine göre mahkeme, mirasçının bağışının ayrılmış hisseleri ihlal ettiğine karar verirse, mahkeme bağış alıcısından, saklı payı tamamlamak için bazı bağışlanan malları veya parayı saklı pay varisine iade edileceği kararını verir.
Vasiyetname ve Saklı Pay
Bir kişi ölmeden önce, bir vasiyet veya miras sözleşmesi uyarınca malvarlığı üzerinde dilediği gibi tasarrufta bulunabilir. Ancak açıkladığımız gibi, bu tasarruflar miras hukuku çerçevesinde bazı kısıtlamalara tabidir. Mirasçı, vasiyetinde kanuni mirasçısı bulunmayan bir kişiyi mirasçı olarak tayin etmek isteyebilir ve mirasçıya veya mirasçı olmayan üçüncü bir kişiye bazı malları bırakabilir. Hatta mirasçı, geride bıraktığı mallardan oluşan bir vakıf kurulmasını isteyebilir ve malını bir hayır kurumuna bırakabilir. Tüm bunlar miras hukukunda saklı pay adı altında incelenmektedir.
Ancak yine miras hukukuna göre tüm bunları mirasçının vasiyetinde yönettiğinde, saklı hisselerin sahibi olan mirasçının haklarını ihlal edemez. Vasiyetname ile yapılan tasarruflar saklı payı ihlal ettiği boyutta tenkis edilir. Bu nedenle vasiyet açıldıktan sonra saklı payı ihlal edilen mirasçıların bağış alan kişiye tenkis davası açması gerekir. Aksi takdirde bağış geçerli olacaktır.
HUKUKİ YARDIM ALMAK VE AVUKAT İBRAHİM HALİL AYDIN İLE GÖRÜŞMEK İÇİN RANDEVU ALABİLİRSİNİZ.
İletişim: 0542 761 8406
E-mail: av.ibrahimhalilaydin@gmail.com
Atatürk Bulvarı Urfa İşhanı Kat:2 No: 217 Haliliye/ Şanlıurfa
Dayım bekar, anne ve babası ölmüş, kendi çocuğu yok. Dayımın 4 kardeşinden olma 8 yeğeni var.
Dayımın 3 taşınmazının tapuların kullanma hakkı kendi üzerinde, tapuları da benim üzerimde. (Ben, 8 yeğenden biriyim.) Sorum dayım vefat ettiği taktirde diğer 7 mirasçı saklı pay davası açabilir mi?