Dolandırıcılık, failin hileli davranışlarla birisini aldatması ve kendisine yarar sağlamasıyla oluşur. Nitelikli dolandırıcılık ise suçun belli dini, sosyal, teknolojik araçların veya kamu kurumlarının araç olarak kullanılarak yapılan eylemdir. Dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için haksız bir çıkarın oluşması gerekir. Ayrıca, dolandırıcılık suçunun teşebbüs aşamasında kaldığının kabulü için de, haksız çıkar elde etmeye yönelik icra hareketlerine başlanılmış olması gerekir.
Dolandırıcılık Suçunda Zaman Aşımı ve Uzlaştırma
Dolandırıcılık olayı, takibi şikayete bağlı suçlar kategorisinde değerlendirilmez. Savcılık suçun işlendiğini öğrendiği zamandan itibaren suçun işlendiği kanaatindeyse kamu davası açma zorunluluğundadır. Dolandırıcılık suçu için belirlenmiş bir şikayet süresi yoktur. Fakat suçun zamanaşımı süresi 8 yıl olduğu için en geç 8 yıl içinde şikayet hakkının kullanılarak olayın savcılığa iletilmesi gerekir.
Basit dolandırıcılık suçu TCK’nın 157. Maddesi gereğince, taraflar arasında uzlaştırma prosedürünün uygulanmasını gerektiren suçlar içerisindedir. Uzlaşma kapsamı içerisinde bulunan suçlarda gerek soruşturma gerekse kovuşturma aşamasında, öncelikle uzlaştırma prosedürünün uygulanması gerekir. Eğer uzlaşma sağlanmazsa da soruşturmaya veya yargılamaya devam edilmesi gereklidir.
Dolandırıcılık Suçundaki Şartlar
Dolandırıcılık suçu, pek çok farklı hareket tarzıyla işlenebilmektedir. Fakat tüm hareketlerin ortak noktasını teşkil eden, dolandırıcılık suçunun şartları olarak nitelenebilecek üç ana faktör vardır:
- Eylemi işleyen kişi tarafından hileli hareketlerin icra edilmesi gerekir.
- Eylemi işleyen kişi tarafından yapılan hileli hareketler kimseyi aldatacak nitelikte bir hareket olmamalıdır.
- Mağdurun zararına, kendisi veya başkası yararına haksız bir fayda elde edilmiş olmalıdır. Fiili işleyen kişi, kendisi veya bir başkası için yarar sağlama uğruna bilerek ve isteyerek hileli hareketler icra etmelidir. Ayrıca, mağdura verilen zarar ile eylemi gerçekleştiren kişinin hareketi arasında uygun illiyet bağı olmalıdır. Zarardan kasıt, objektif şahsi ölçüler dikkate alınarak belirlenecek maddi zarardır.
Dolandırıcılık Suçu Unsurlarından Olan Hile
Dolandırıcılık suçundaki hile, nitelikli bir yalandır. Hile teşkil eden yalan, belirli ölçüde ağır bir yalan olmalı ve ustaca sergilenmelidir. Dolandırıcılık suçu şartlarının sağlanabilmesi için fail, kullandığı hile ile mağduru yanıltmış olmalıdır. Aldatıcı davranışa maruz kalan mağdurdan haksız kazançlar elde etmiş olmalıdır. Hilenin aldatıcı bir yalan olup olmadığı olayın içeriği dikkate alınarak değerlendirilmelidir. Mağdurun durumu, eğitimi, fiil ile ilişki biçimi, yapılan hilenin şekli, hile için belge kullanılmışsa gizlenen belgenin özellikleri, kısaca her detay incelenmeli ve öyle değerlendirilmelidir.
Nitelikli bir yalanın olmaması durumunda dolandırıcılık suçu şartları oluşmamaktadır. Hileli davranışın faili aldatacak bir niteliğe sahip olması gerekir. Basit bir yalan, dolandırıcılık suçunun unsurlarından biri olan hile olarak değerlendirilmez. Yargı aşamasında hileli hareketin ne olduğu iyi belirlenmeli, mağdur üzerindeki etkisi itibariyle aldatıcı olup olmadığı iyi araştırılmalıdır. Ayrıca, mağdurun iyi niyeti ve güven duygularının kötüye kullanılıp kullanılmadığı da belirleyici olan noktalar içerisindedir. Hile, maddi olmayan yollarla karşısındakini hataya düşüren her türlü eylem olarak kabul edilebilir. Bu eylemler bir gösteriş biçiminde de olabilir, gizli davranışlar olarak da ortaya çıkabilir. Gösterişte, fail sahip bulunmadığı imkanlara sahip olduğunu bildirmekte, gizli davranışta ise kendisini gizlemektedir. Ancak sadece yalan söylemek, dolandırıcılıktaki hile unsurundan bahsedebilmek için yeterli değildir.
Nitelikli Dolandırıcılık Suçunun Şartları
Nitelikli Dolandırıcılık, Türk Ceza Kanunu’nun 158. Maddesinde düzenlenen bir suçtur. Nitelikli dolandırıcılık suçu, yapılan eylemin şu şekillerde gerçekleştirilmesi sonucu ortaya çıkar:
- Sigorta bedelini almak amacıyla işlenmesi.
- Ticari faaliyetler esnasında işlenmesi,
- Serbest meslek sahibinin mesleğine duyulan güveni kendi çıkarına ve kötüye kullanarak işleme,
- Dinin sömürülmesi ve istismar edilmesi ile,
- Kişinin içinde bulunduğu zor durumdan faydalanılması halinde,
- Kişinin algılama yeteneğinin azlığından yararlanılması,
- Kamu kurum veya kuruluşlarının araç olarak kullanılması sonucunda gerçekleştirilen eylemler,
Dolandırıcılık suçunun oluşmasını sağlayan faktörlerdir.
Nitelikli Dolandırıcılık Suçunun Cezası
Nitelikli dolandırıcılık suçunun cezası, 24.11.2016 tarihinden önce işlenen suçlarda 2 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası olarak belirlenmişti. Daha sonra Nitelikli dolandırıcılık suçunun cezası 6763 sayılı kanun ile arttırıldı ve TCK’nin 158. maddesinde yeniden düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre nitelikli dolandırıcılık suçu işleyen fail, 3 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ve beş bin güne kadar para cezası ile sınırlandırılır. Nitelikli dolandırıcılık, sanığın ağır ceza mahkemesinde yargılanmasını gerektirdiği için savunmanın bir Ceza Avukatı ile birlikte yapılması zorunludur.
HUKUKİ YARDIM ALMAK VE AVUKAT İBRAHİM HALİL AYDIN İLE GÖRÜŞMEK İÇİN RANDEVU ALABİLİRSİNİZ.
İletişim: 0542 761 8406
E-mail: av.ibrahimhalilaydin@gmail.com
Atatürk Bulvarı Urfa İşhanı Kat:2 No: 217 Haliliye/ Şanlıurfa
