Geri Gönderme Yasağı Kapsamında Olan Yabancılar Kimlerdir ?

6458 Sayılı kanunun 4. Maddesinde yabancıların geri gönderilmesi ile ilgili madde hükümleri bulunmaktadır. Yasanın ilgili maddesinde birebir bildirilen hususlar şunlardır:

• 6458 Sayılı kanun Madde 4:
• 6458 sayılı kanunun 4. Maddesi uyarınca,  ilgili kanun kapsamına giren hiç kimse işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye tabi tutulacağı veya ırkı, dini, tabiiyeti belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi fikirleri dolayısıyla hayatının veya hürriyetinin tehdit altında bulunacağı bir yere gönderilemez.

İlgili yasa hükümlerine göre, yabancılar sığınmış oldukları ülkeden (Türkiye’den) gönderilirken güvenlikleri ve onurları korunmalıdır. Yabancılar can güvenliklerinin, özgürlüklerinin ya da onurlarının herhangi bir şekilde zarar görme ihtimali bulunan ülkelere gönderilemezler. Böyle durumların olması halinde yabancıların gönderilmesine karar veren Göç İdaresi Genel Müdürlüğü ya da ilgili Valilik makamı sorumludur.

6458 Sayılı Kanunun 4. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte Belirtilen Hususlar

6458 Sayılı kanunun 4 maddesinin uygulanmasına ilişkin yönetmelikte bildirilen noktalar şunlardır:

• İlgili kanun maddesinin içeriğinde yer alan geri gönderme yasağı, yasanın kapsamı içine giren bütün yabancılara uygulanır
• Türkiye’de kalma hakkı olmayan yabancıların deport edilmeden önce ilgili valilik tarafından resen araştırılması  gereken hususlar şunlardır:
  • Sınır dışı edilecekleri veya gönderilecekleri yerde işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye tabii tutulup tutulmayacağı,
  • Irkı, dini, tabiiyeti belli bir toplumsal gruba mensubiyeti ya da siyasi fikirleri nedeniyle hayatının veya hürriyetin tehdit altında bulunup bulunmayacağı,
• Yapılan araştırma sonucunda yabancının tehlike ile karşılaşacağı tespit edilen ülkeye sınır dışı edilemez ya da gönderilemez. Bu kişiler hakkında ilgili kanunun uluslararası koruma, ikamet veya sınır dışı etmeye ilişkin diğer hükümlerine göre işlem tesis edilir ve ivedilikle Genel Müdürlüğe bilgi verilir.
• Araştırma sırasında yabancıdan konu ile ilgili bilgi ve belge istenebilir ya da menşe ülke bilgilerinden yararlanılır.

Yabancıların Sınır Dışı Edilme İşlemlerine Karar Verilen Yetkili Makam Neresidir?

Yabancıların sınır dışı edilmesi ya da bir başka deyimle deport edilmesi kararı da yasalarla belirlenmiştir. İlgili kanuna göre Türkiye’de bulunan yabancılar bazı durumlarda aşağıdaki yerlere gönderilebilir. Yabancıların yasal olarak gönderilebilecekler yerler şunlardır:

• Kendi ülkeleri
• Transit geçebilecekleri bir başka ülke 
• Bunlardan bağımsız üçüncü bir ülke

Türkiye’de bulunan yabancıların sınır dışı edilmesi kararını vermekle yetki mercii Göç İdaresi Genel Müdürlüğü ya da doğrudan bulunulan ilin valiliğidir. Sınır dışı etme kararı bu iki yetkili makam tarafından alınabilir. Bahse konu kararın alınması devletin idari işlemleri arasında yer alır.

Sınır Dışı Edilebilecek Yabancılar Kimdir?

Türkiye sınırları içerisinde yaşayan yabancıların bazı hallerde sınır dışı edilmesi uygundur. Yabancıların sınır dışı edilmesine sebep olabilecek durumlar şunlardır:

• Türkiye’ye giriş çıkış kurallarına uygun davranmayan yabancılar
• Sahte ya da resmi geçerliği olmayan belge kullanan yabancılar
• Türkiye’de kalmaları için verilen süre bittiği halde, kabul edilebilir bir mazereti olmamasına rağmen ülkeden çıkmamakta direnen yabancılar 
• Hal ve tavırları ile aşağıdaki alanlarda tehdit oluşturan yabancılar
• Kamu düzeni
• Kamu güvenliği
• Kamu sağlığı

Oturma ve/veya çalışma izni olmayan yabancılar sınır dışı edilmeler halinde idare mahkemesine müracaat etme hakkına sahiptir. Bu amaçla hakkında sınır dışı edileme kararı verilen yabancılar ya da onların yasal temsilcisi/ avukatı, sınır dışı edilme kararının tebliğinden sonraki ilk 7 gün içerisinde idare mahkemesine başvurabilir.

Mahkeme başvurusu yapılır yapılmaz, söz konusu yabancının sınır dışı edilmesine karar veren yetkili makama bilgi verilmelidir. 

Yabancılar Hakkında Acil Başvurulacak Yerler Neresidir?

Yabancılar İletişim Merkezi (YİMER) aşağıdaki konular hakkında gerekli yasal işlemleri yürütmek konusunda yetkilidir:

• İnsan ticareti mağdurları
• Göçmen kaçakçılığı mağdurları
• Denizde kurtarma operasyonları

Yabancıların Bilgi Edinebileceği Telefon Numarası Nedir?

Yabancıların Türkiye’de bulunmaları, gerekli hakları konusunda başvurmaları gereken makamlar hakkında, yapmaları gereken yükümlülükler ya da ikamet izni ile ilgili bilgi almak için arayabilecekleri numara Türkiye içerisinden 157, Türkiye dışından ise 90 312 157 11 22’dir.

Yukarıda bilgisi verilen telefon hatları 24 saat kesintisiz hizmet vermektedir. Söz konusu telefon hatları direk olarak Yabancılar İletişim Merkezine (YİMER) aittir.

AVUKAT İBRAHİM HALİL AYDIN