Türkiye’ye gelmiş ve hakkında sınır dışı etme kararı bulunmuş kişilerin bu karara itiraz etme hakkı bulunur. Anayasada yer alan yerleşme ve seyahat hürriyeti kanuna göre hiç kimsenin sınır dışı edilememesi veya yurda girme hakkından yoksun tutulmaması hükmü bulunur. Bu Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının hakkının korunması amaçlı yapılmış bir işlemdir. Anayasada bulunan kişi hürriyeti ve güvenliği kanuna göre ülkeye yasa dışı bir şekilde girmiş veya girmek isteyen kişilerin yakalanması veya tutuklanması durumu dışında hürriyetinden yoksun bırakılması mümkün değildir. Yalnızca sınır dışı edilme kararı herhangi bir sorun olması dahilinde verilebilmektedir.
Kanunda yer alan bilgilere göre sınır dışı etme kararında anayasanın 23. maddesinin yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu kanunda her kesim yerleşme ve seyahat özgürlüğüne sahip olduğu ve yerleşme düzeninin suç işlemeyi önlemek, sosyal ve ekonomik gelişme sağlamak, düzenli kentleşmeyi sağlayabilmek ve malların korunması kapsamında sınırlanan bilmektedir. Bu durumda. Herhangi bir geçerli neden olmaksızın sınır dışı edilmenin anayasaya aykırılığı teşkil etmekle birlikte dava açabilme hakkı doğar.
Avrupa insan hakları kararıyla özellikle herkesin hak ve özgürlüklerden yararlanacağı belirlenmiştir. Bu karara göre vatandaş ayrımı ya da yabancı ayrımı yapmaksızın her kesin hakları olduğu vurgulanmıştır. Bu hakların vurgulandığı maddeler anayasanın beşinci maddesi olarak belirlenmiştir. Hayır bir kişiyi sınır dışı edilmişse ve bu durumdan muzdarip ise sınır dışı edilmesine karşı temel sebepleri öne sürerek durumunda yeniden inceletme kararı aldırabilir.
Daha sonrasında tayin edilecek bir kişi veya birileri önünde temsil etme hakkına sahiptir. Özellikle kanunların yerine getirilebailmesi için sınır dışı etme konusunda ulusal güvenlik zararlarının olup olmadığı belirlenmelidir. Özgürlük ve güvenlik kanuna göre esas olarak yabancıların ve uluslararası kararın belirlenmesi ve uygulanması önemlidir. Buna göre tek taraflı bireysel idari işlemlerin gerçekleştirilmesi önemlidir.
Hakkında Sınır Dışı Kararı Alınabilecek Olan Kişiler Kimlerdir?
Deport kararı alınabilmesi için öncelikli olarak sınır dışı edilmesi gereken kişilerin belirlenmesi gerekir. Bu hukukta 54 maddede düzenlenmiştir. Bu maddede:
- Türk Ceza Kanunu’nun 59 maddesine göre sınır dışı edilmesi gerekenler
- Terör örgütüyle bağlantısı olan, üyesi, destekleyicisi, yöneticisi veya çıkar amaçlı ilişkisi olan
- Türkiye’ye girerken sahte belge veya gerçek dışı bilgi vermiş olanlar
- Türkiye’de meşru olmayan yollardan kazanç elde edenler
- Kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından tehdit oluşturanlar
- Vize veya muafiyet süresinin 10 günden fazla olmasıyla birlikte vizesi İptal edilenler
- İkamet iznini İptal etmiş olanlar
- İkamet izni bulunup süre sona erdikten sonra ikamet iznini 10 günden fazla aşanlar
- Çalışma izni olmayanlar
- Türkiye’ye yasal yollardan giriş çıkış yapmayanlar
- Hakkında ülkeye girme ya sağı kararı olanlar
- Uluslararası anlamda kararı bulunanlar
- İkamet izni uzatma başvuruları reddedilen ve red işlemlerinden sonra 10 gün içerisinde Türkiye’den çıkmamış olanlar
- Terör örgütüyle herhangi bir açıdan bağlantısı olan kişiler
Hakkında uzaklaştırma ya da sınır dışı edilme kararı alınır. Hakkında sınır dışı edilemeyecek olan kişiler ise:
- Sınır dışı edildiği ülkede işkence ya da ölüm cezası ile karşılaşacak olanlar
- Sağlığında ciddi sorun bulunan kişiler ve hamileler
- Hastalıklardan dolayı tedavi olması gereken kişiler
- Ticaret mağdurları
- Tedavisi tamamlanana kadar psikolojik, fiziksel ya da cinsel açıdan şiddete uğramış olan kişiler
Şeklinde sıralamak mümkündür. Bu kişiler 54. maddeye aykırı olarak davranışlar sergilemiş olsalar bile sınır dışı edilmezler.
Sınır Dışı Edilen Kişinin İtirazı
Sınır dışı edilemeyen kişilere özellikle idari gözetim kararı aldırarak herhangi bir sorun oluşmaması için önlem alınır. Hakkında sınır dışı kararı alınan bir yabancının 7 gün içerisinde idare mahkemesine başvurması gerekir. Mahkeme 15 gün içerisinde sınır dışı kararına karşılık olarak hükmü verir. Daha sonrasında idarenin vermiş olduğu karar uygulanır. Bu konuda mahkeme kararları kesindir ve yabancı kişiler yargılama sonuçlanana kadar sınır dışı edilmez. Sınır dışı edilme sebebim veya nedenleri dilekçelerle birlikte ister idare mahkemesine isterse de sınır dışı etme kararını veren makama karşı son olur ve 15 gün sonrasında sonu tutan davayla birlikte süreç tamamlanır. Yargının sonlanması ile birlikte yabancının hakkındaki yapılacaklar belirlenir.
Süreç tamamlandıktan sonra karar hangi yönde ise o uygulanır.