Tüm hukuk öğrencileri genel anlamda hukuk eğitimi alırlar. Almış oldukları eğitim sonunda mezun olan daha sonra bölgelerindeki Barolara bağlı olarak hizmet vermeye başlayan avukatlar zamanla belirli dallarda uzmanlaşırlar. Uzmanlaştıkları dallara has avukatlık görevlerini yerine getirirler. Bugünkü yazımızda sizlere Dış Ticaret ve Gümrük Hukuku hakkında bilgiler aktaracağız. Dolayısıyla bir gümrük avukatı ve dış ticaret avukatı nelerle uğraşır, hangi konularda ticaret firmalarına ve de lojistik firmalarına destek olabilirler? Tüm bu sorularımızın yanıtlarını bloğumuzda bulacağız. İşte 2023 yılında dış ticaret ve gümrük hukuku hakkında bilinmesi gerekenler…
Gümrük Hukuku
Uluslararası ticaretlerin ortaya çıkmasıyla ihtiyaç duyulan bir hukuk dalıdır. Gümrük tanımı bilinmeden Gümrük Hukukundan bahsedilemez. Gümrük tanımlamak gerektiğinde en kolay tanımla kısa ve öz olarak şöyle söylenebilir. Bir ülkeye satılmış ve ihraç edilmekte olan veya başka bir ülkeden alınmış yani ithal edilen mallardan Gümrük Kanununa bağlı kalınarak alınan vergilerin genel adıdır. Alınan bu vergilerden dolayı ülkeye girip çıkan tüm mallar devlet denetimine tabi olurlar. Bu şartlar sadece bizim ülkemizde geçerli değildir. Tüm dünya genelinde ülkelere giren ve çıkan tüm ticari mallar devletlerin denetimine tabi olurlar. Dış Ticaret ve Gümrük Hukuku alanı da burada başlar. Bu hukuk alanı yani Dış Ticaret ve Gümrük Hukuku alanı gereği gümrük konusunu oluşturmakta olan eşyaların devlet denetiminin sırasında oluşan uyuşmazlıkların çözümü adına çabalar.
Gümrük Hukuku alanında ortaya çıkan uyuşmazlıklar genelde İdari Yargı Alanında çözüme kavuşur. Vergilendirme işlemleri devletin ve vatandaşların arasında yapıldığından gümrükten gelen ticari malların vergilendirilmesi de Türkiye Cumhuriyeti devletine aittir. Gümrük işlemlerinde ortaya çıkan uyuşmazlıklar neticesinde itirazın ve dava sürecinin doğru bir şekilde işlemesi gerekir. İtiraz ve dava sürecinin kaçırıldığı takdirde ya da yanlış hareket edilirse firmanın ya da şahsın yüksek oranda para cezası ödemesi gerekebilir.
Gümrük Avukatının Görevleri
Gümrük avukatının görevleri Gümrük Hukukunun içerdiği tüm alanları kapsamaktadır. Gümrük Hukukunun kapsadığı alanlar sırasıyla; vergilendirme, kaçakçılık, ithalat ve ihracat işleri, uluslararası sözleşmeler gibi sıralanabilir. Özetlemek gerekirse, Gümrük Avukatı Gümrük Kanunu kapsamında ortaya çıkan uyuşmazlıklara çözüm bulur. Gümrük Avukatının çözümler ürettiği alanların maddeleri aşağıda paylaşılmıştır.
Gümrük Avukatının Görevlerini içeren maddeler:
- Gümrük uygulamaları ile alakalı üretici ithalat ve ihracat yapan firmalara hukuki danışmanlık ve dava takibi işlerini üstlenir.
- Gümrük vergileriyle alakalı ortaya çıkmış olan uyuşmazlıklar hakkında hukuki danışmanlık hizmeti verirler.
- Uluslararası taşımacılık konusunda ortaya çıkan uyuşmazlıkları çözerler.
- Uluslararası teslim ve ödeme şekilleri konusunda ortaya çıkan problemleri çözerler.
- Gümrük işlemleri sırasında yetkili idare ve kurumlarla yazışma, izin ve talep işlerini Gümrük Avukatı yürütür.
- Gümrük beyannamelerinin hazırlanması ve takibi.
- Gümrük işlemlerinden doğan para cezalarının itiraz süreci takibini yürütür.
- Geçici depo ve antrepolarda bulunan eşyalarla ilgili gerekli takibi yaparlar.
- Gümrükte el konan eşyalarla ilgili zamanı yönetirler.
- Kaçakçılık ile ilgili eylemlerin önüne geçmek için ve suçluları yakalatabilmek adına süreci yönetirler.
Yukarıda değinilmiş olan Gümrük avukatı görevleri sizler için seçilenler. Bu görevler dışında burada saymaya fırsatımızın olmadığı avukatın birden fazla görevleri vardır. Aşağıda sizleri bilgilendirmek adına Gümrük Kanunun suç olarak nitelendirdiği maddeleri açıklamaktayız. Kısacası hangi madde neden suç sayılmaktadır sizlere özet halinde açıklıyoruz. İşte o önemli bilgiler…
Gümrük Kanununca Suç Sayılan Maddeler
Gümrük Hukuku ve Dış Ticaret Hukuku Türkiye Cumhuriyeti zamanında ortaya çıkmıştır. 2009 yılında Türkiye’nin Avrupa Birliği adaylık başvuru sürecinde Gümrük Birliğine dahil olmasının ardından Gümrük Kanununda bazı düzenlemeler yapılmıştır. 2009 yılında yapılan düzenlemeler sonunda Gümrük Kanunu yedinden yazılmıştır. Bu sayede Gümrük Kanununda geçen birtakım kavramların tanımları, gümrük yükümlülüğü doğuran haller, para cezası ve transit rejimler gibi ayrıntılı hükümler yenilenmiştir. Yenilenen bu maddelerle uyuşmazlık ya da anlaşmazlık davlarında neler yapılabileceği açıkça dile getirilmiştir. Yenilenen Gümrük Kanununca suç sayılan maddeler aşağıda paylaşılmıştır.
Gümrükte Kaçakçılığa Giren Suçlar
Gümrük Kaçakçılığı Suçu
Gümrükte ülkeye giren veya çıkan ürünlerin gümrük işlemlerinden geçirilmeden ülkeye alınması ve ülkeden çıkarılması olayı olursa bu durum Gümrük Kaçakçılığı Suçu olarak kayıtlara geçer. Kaçakçılık suçları kamu zararına olduğu gibi üreticinin de zararına olmaktadır. Üretici ve tüketici her iki tarafında suçlu durumuna düştüğü bir olay meydana gelir. İhracatı veya ithalatı yapılmakta olan ürünlerin gümrük işlemlerine tabi tutulma sebepleri, devletin bu ürünlerden bazı mali haklar elde etmesi ve ürünlerin ülkeye girişi çıkışında kontroller kamu yararına yapılır. Gümrük kaçakçılığı suçu konusu tüm ülkeye giren veya çıkan ürünleri ilgilendirir. Gümrük kaçakçılığı suçu; ithalat kaçakçılığı ve ihracat kaçakçılığı diye ikiye ayrılır. 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunun 3. Maddesinde kaçakçılık fiillerinin hangi durumlar olacağı ve cezaları belirtilmiştir.
İthalat Kaçakçılığı Suçu
İthal ettiği ürünleri Gümrük kontrolünden geçirmeden ülkeye alan kişi 1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 10 bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Gümrük kapıları dışında ülkeye sokulmak istenen ithal edilmiş ürünler nedeniyle verilecek ceza 1/3’den yarısına kadar artarak firma sahibine ceza olarak kesilir. 5607 sayılı kanunun 3/1 maddesince İthalat kaçakçılığı suçtur.
İhracat Kaçakçılığı Suçu
5607 sayılı kanunun 3/8 maddesince İhracat kaçakçılığı suçtur. İhracı yasalar gereği yasak olan ürünleri ülkeden çıkaran kişi, fiil daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı taktirde 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
İthalat ve İhracat Kaçakçılığı Suçunda Cezayı Artıran ve İndiren Haller
- Kaçakçılık suçunun konusunu oluşturan eşyanın değerinin fahiş olması halinde, verilecek cezalar yarısından bir katına kadar arttırılır. Eşyanın değerinin hafif olması halinde verilecek cezalar yarısına kadar indirilir. En hafif ürünlerin kaçakçılık esnasında yakalanması halinde ceza üçte birine kadar indirilir. 5607 sayılı kanunun 3/22 maddesi gereğince alınan karar bu şekildedir.
- Kaçakçılık suçunun örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde verilecek ceza 2 katına kadar arttırılır. (5607 sayılı kanun madde 4/1)
- Kaçakçılık suçu örgüt faaliyeti çerçevesinde olmamasına rağmen 3 veya daha fazla kişi tarafından işlenmesi halinde ceza 1/2 oranında arttırılır. (5607 sayılı kanunun 4/2 madde)
Gümrük Memurunun Kaçakçılık Suçuna İştirak Etmesi
5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu uyarınca Gümrük idarelerinde görev yapan personel hakkında hem uyarı hem de suç sayılan maddeleri bilmeleri adına bazı maddeler konuşmuştur. Şimdi o maddeleri sizlerle paylaşıyoruz.
- Kaçakçılık fiiline yardım edilmesi.
- Kaçakçılık fiiline iştirak.
- Kaçakçılık fiiline müsamaha gösterilmesi.
- 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda düzenlenen görevi ihmal veya kötüye kullanma gibi suçların işlenmesi başlı başına bir suçtur.
Bunların yanı sıra yine gümrük personelleri hakkında 3628 sayılı kanuna göre:
- Mal bildiriminde bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu hükümleri uyarınca açılan soruşturma ve kovuşturmalar ile memur ceza alır.
- Gümrük personelinin Gümrük Kanunundan doğan görevlerini yerine getirmediği veya noksan yerine getirdiği gerekçesiyle hazine zararına neden olur.