Türk hukukunda kripto para kullanımı günümüzde en çok merak edilen konulardan biridir. Gelişen teknoloji çeşitli yenilikleri de beraberinde getirmektedir. Bunun sonucunda ortaya çıkan en büyük yeniliklerden biri ise kripto para olarak bilinen para birimidir. Kripto paraların denetimi herhangi bir kurum ya da kuruluşa tabi değildir. Ayrıca bu paraların yaratıcısının kimliği de belli değildir. Bu durum; bireyler için şüphe uyandırsa bile ilgi çekmektedir. Günümüzde en çok dikkat çeken elektronik paralardan biri ise Bitcoin’dir. Bitcoin tamamen dijital bir para birimi olarak karşımıza çıkar. Bu nedenle Bankacılık Düzenleme ve Denetleme kurulu 2013 yılında yaptığı bir açıklama ile Bitcoin ve benzeri diğer elektronik paraların 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkındaki Kanun kapsamında değerlendirilemeyeceğini belirtmiş ve aynı zamanda tüketicileri uyarmıştır. Çünkü, kripto paraların karşılığı hakkında kullanıcıya herhangi bir garanti verilmemektedir.
İlk Kripto Para: Bitcoin ve Hukuk
İlk dijital para birimi olarak geliştirilen Bitcoin, ilk kez 2008 yılında tanıtılmıştır. Ancak Bitcoin ağının fonksiyonel hale gelmesi 3 Ocak 2009’da gerçekleşmiştir. Geliştiren kişi olarak ‘Satoshi Nakamoto’ isminden bahsedilse de bu konu hakkında çeşitli tartışmalar mevcuttur. Bitcoin farklı adresler arasında gerçekleşen işlemlerin kaydedildiği bir ağdır. Kripto paraların güvenliği ‘blockchain’ adındaki bir teknolojiye dayanmaktadır. Bitcoin ile beraber bütün kripto para birimleri; Türk Hukukuna göre para birimi olarak sayılmaz. Ancak bunlar varlık olarak kabul edilirler. Bu durumun vergi mevzuatına göre de bazı sonuçları vardır:
- Kripto para ile kazanç elde edildiği takdirde kullanıcı; gelir vergisine tabi tutulacaktır.
- Eğer kurum ve kuruluşlar kripto paralardan kazanç elde ederse bu durumda da kurumlar vergisi devreye girecektir.
Kripto para kullandığınızda karşı karşıya kalacağınız en büyük sorun ‘hack’ tehdidir. Elektronik paralar hacimleri dolayısıyla birçok saldırıya da maruz kalabilmektedirler. Bu nedenle elektronik para alım satım konularında dikkatli kullanılmalı ve elektronik paraların vergi mevzuatında yeri olduğu unutulmamalıdır.
Yabancı Mevzuatlara Göre Elektronik Para
Yurtdışındaki mevzuatlarda da kripto para türleri hakkında kesin bir görüş bulunmamaktadır. Almanya Maliye Bakanlığı; kripto paralardan biri olan Bitcoin’i para birimi olarak görmediğini ifade etmiştir. New York eyaletinde bulunan Gelir İdaresi; satış vergileri açısından kripto parayı ‘gayri maddi mal’ olarak tanımlasa da gelir vergileri bakımından ‘mal’ olarak kabul etmektedir. Bu gelişmelere bakıldığında kripto paralar hakkında birçok uyuşmazlık olduğu görülmektedir. Bu konu bazı durumlarda ise yargıya taşınmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri’nde Ira Kleiman ve W&K Info Defense Research LLC tarafından; Bitcoin’in yaratıcılarından biri olduğu düşünülen Craigh Wright’a karşı bir tazminat davası açılmıştır. Bu dava yüksek miktardaki Bitcoin’in mülkiyeti ile ilgilidir. Aynı zamanda bu davanın kripto paralar hakkındaki davalar için örnek teşkil ettiği belirtilmektedir.
Gerçek Para Birimleri Yerine Neden Kripto Paralar Kullanılmaktadır?
Devlet başkanlarından büyük yatırım şirketlerine kadar herkesin dikkatini çeken kripto paraların kullanılması birçok nedene dayanmaktadır. Kripto paraların kullanılmasının gerekçelerini aşağıdaki şekilde açıklamak mümkündür;
- Kolayca kullanılabilmesi
- İşlem hızının yüksek olması
- Bitcoin’in karşılık değerinin düşürülememesi
- Aracı ücreti olmaması
- Düşük işlem ücretlerine sahip olması
- Kripto paraların alıcıya gönderildikten sonra geri alınamaması
- Enflasyon gibi bir sorunun olmaması
Bu ve buna benzer sebeplerle kripto para kullanımı artmaktadır. Ancak yine de her ülke tarafından para birimi olarak kabul edilmemesi kafa karışıklığına yol açmaktadır. Para birimi olarak sayılabilmesi için mevzuatların ekonomi ve finans içeren bölümlerinde değişiklik yapılmalıdır.
Kripto Paralar Hakkındaki Mevcut Durum Nedir?
Kripto para günümüz itibariyle herhangi bir düzenlemeye tabi tutulmadığından kullanıcılara tam anlamıyla bir güven verememektedir. Bu nedenle, dijital ya da sanal para birimi olarak anılmaktadır. Uluslararası olarak gelişmelere bakıldığı zaman bazı hukuk sistemlerine giriş yaptığı ancak bazı uyuşmazlıkların da yargıya taşındığı fark edilebilir. Türk Hukuku’nda da bu konu hakkında atılan somut bir adım yoktur. Kripto paralar hakkında düzenleme yapılması halinde banka ve finans hukuku ve sermaye piyasası hukuku olmak üzere birçok alan bu durumdan fazlasıyla etkilenecektir.
HUKUKİ YARDIM ALMAK VE AVUKAT İBRAHİM HALİL AYDIN İLE GÖRÜŞMEK İÇİN RANDEVU ALABİLİRSİNİZ.
İletişim: 0542 761 8406
E-mail: av.ibrahimhalilaydin@gmail.com
Atatürk Bulvarı Urfa İşhanı Kat:2 No: 217 Haliliye/ Şanlıurfa
